Ik heb wel eens gedacht ‘als ik mijn kinderen zou vertellen dat patat een groente is, dan zouden ze het vast nooit meer eten’.
‘En het is zo’n lekkere, gezonde eter!’. Dat zegt iedere moeder wel eens, als het gaat om de eetgewoonten van haar kinderen. Of… toch niet?
Ik krijg heel veel vragen over juist dit onderwerp. Kinderen die langzaam eten, kinderen die weinig eten, veel eten, lastig zijn aan tafel, geen groenten willen eten of juist heel veel (patat!)
Als ouders gaan we voor een gezond leven. Tijdens onze zwangerschap(pen) zijn we als as moeder gestopt met roken, hebben geen alcohol gedronken en vooral: heel gezond geleefd. Veel van ons hebben korte of langere tijd overtuigd borstvoeding gegeven of in ieder geval een verantwoorde babyvoeding en dan blijkt na al die inspanning, als een kind zelf gaat eten, het opeens ‘nee!’ kan zeggen tegen die verantwoorde hap! Al je inzet lijkt voor niets te zijn geweest. Je hebt tóch een lastige eter aan tafel.
Gelukkig is de groep waarbij er prima iets te doen valt met gezond(er) eten vele malen groter!
Allereerst: als je kind landerig is, kokhalst bij het eten (en dan elke keer, niet alleen bij spruitjes), in de groei achterblijft; dan ga je naar je huisarts en/of bespreekt dit bij het CJG of het consultatiebureau.
Opmerkelijk is het om te ontdekken dat, zeker als het gaat om eten – de avondmaaltijd – we als ouders heel gespannen kunnen raken. Niet helemaal gek: het is aan het eind van een inspannende dag, jij bent moe en hebt trek in eten, je partner is misschien niet thuis of heeft ook trek in eten, je kinderen zijn moe en jengelen. En dan gaan jullie eerst nog eens gezellig en uitgebreid koken en feestelijk aan tafel! Zo werkt het dus niet.
Nog een paar tips:
Als je kind zich verveeld en jengelt, overweeg dan eens om een zak rijst ‘op te offeren’ en het hiermee te laten spelen met een klein kiepautootje. Leg de rijst op een dienblad (met randjes!) en verzamel de rijs weer voor een volgend moment van verveling. Niet te vaak doen, dan blijft het iets spannends en leuk voor speciale momenten. En de gebruikte rijst doe je in een pot voor de volgende keer!
En heb je tijdens het koken wel eens pannen&pottenconcert gehouden? Heel makkelijk: de pannen die je niet gebruikt, potjes die onbreekbaar zijn, die kun je geweldig gebruiken als muziekinstrumenten! Leuk met een pollepel erbij!
Moet voorlezen altijd op de bank? Of na het eten? Het kan heerlijk zijn om een verhaaltje over etende kinderen of dieren te horen. En nog gezellig ook; pappa of mamma die dan een verhaaltje voorleest terwijl jij je eten oppeuzelt!
Voor kleine kindjes kan het heerlijk zijn om met hun handjes te eten. Een stronkje broccoli houdt prima vast, net zoals bloemkool of een worteltje. Die tafelmanieren moeten ze natuurlijk leren, maar af en toe…
(bij ons mochten ze af en toe hun pannenkoeken ‘als Pol’ eten – Pol was/is een tekenfilm-figuurtje die heel veel pannenkoeken opgerold en uit z’n hand at/eet!)
Opvoeden doe je maar weer ná het eten!
De basis van goed eten is een goede sfeer aan tafel. Onderzoeken hebben bijvoorbeeld uitgewezen dat rustige muziek op de achtergrond er voor zorgt dat kinderen meer eten dan als er drukke en harde muziek aanstaat. Vrolijke mensen aan tafel leveren meer trek in het eten op dan mensen die chagrijnig zijn. Zorg en dus allereerst voor dat je zo min mogelijk rompslomp hebt van die maaltijd. Een wekelijkse menulijst kan dan een uitkomst zijn. Je hoeft op drukke momenten niet na te denken maar kunt zo je ingredienten uit de koelkast trekken.
Misschien vreemd om uit mijn mond te horen, maar etenstijd is niet het moment waarop je je kind moet gaan opvoeden. Eten doe je omdat je het nodig hebt, omdat je ‘honger’ hebt, omdat het gezond is én omdat het een moment is waarop je elkaar ziet en rustig kunt spreken. Dat zijn de eerste én belangrijke redenen om te eten!
Opvoeden doe je als ouders daarna maar weer.
De toetjes-doctrine? hou er mee op!
Toetjes zijn ook geen beloning, een toetje is een onderdeel van het eten.
Laat gezonde kinderen ook niet tegen heug en meug hun bordje leegeten. Die actie is (letterlijk!) uit de eerste wereldoorlog toen er voedsel verzameld werd. Kinderen die gedwongen worden om hun bord leeg te eten, hebben meer kans op overgewicht dan kinderen waarvan ouders hun verzadigingsmoment respecteren. En leren doen kinderen in de praktijk: je bord niet leegeten betekent natuurlijk niet dat je later gaat lopen grasduinen in de koekjestrommel! 😉
Nog een leuke tip die sfeer verhogend is: samen koken! Een kind voor de tv zetten kan natuurlijk lekker rustig zijn, maar samen koken levert meer nieuwsgierigheid op. Je kunt zo uitleggen wat je allemaal in de pan doet, je kunt het eventueel mee laten spelen met eigen keukenspulletjes. Kijk er wel voor uit dat je kind niet in de buurt van warmtebronnen komt!
Samen tafeldekken is er ook zo eentje: met elkaar zorgen dat het dadelijk gezellig is, als je met elkaar aan tafel zit, maakt dat je je eerder verheugd op het samen eten. Kinderen zijn vaak veel creatiever dan we denken, laat ze eens lekker ‘los’.
En als het dan écht niet lekker is?
Soms vind een kind iets écht niet lekker. Vanwege de smaak, vanwege een herinnering, vanwege het gevoel in je mond… respecteer dat. Bij ons is er eentje en die vindt champignons echt niet lekker. Dat vind de rest niet erg 😉 Wij snijden champignons dus altijd groot zodat hij ze er uit kan vissen en aan ons kan geven.
Regelmaat is, zeker voor de lastiger etertjes onder ons, belangrijk. Herkenbaarheid. We gaan koken, dan gaan we tafeldekken, dan gaan we Gezellig Eten, daarna een verhaaltje en dan ….
Rust en regelmaat klinkt vaak saai en tuttig, maar het kan je bergen met extra gedoe met je kinderen schelen. Heb je meer tijd over voor creatieve, spontane impulsen!
En dan de uitsmijter: goed voorbeeld…
Het belangrijkste: goed voorbeeld doet goed volgen! Kinderen die in een gezellige sfeer sámen met hun ouders eten, zullen dat goede voorbeeld volgen.
En ja, dat betekent dat een vader die niet van spruitjes houdt een oplossing moet gaan vinden hoe hij er wél voor gaat zorgen dat hij het goede voorbeeld geeft. De smoes ‘pappa vindt dat niet lekker, maar pappa is een beetje mal, die werkt niet!
Eet smakelijk!
(deze column is geschreven naar aanleiding van de uitzending van Koffietijd, RTL4 op 12 maart 2013)
Recept van deze uitzending ‘geen kleuter die hier ‘nee’ tegen durft te zeggen!’
